(Systematic theology)သည္အဘယ္နည္း။
“စနစ္တက်ရွိေသာ”(systematic) သည္ တစံုတခုကို စနစ္တက်ထားရွိျခငး္ကို ေဖာ္ျပလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္စနစ္တက်တည္ရွိေသာဘုရားသခင္အေၾကာင္း ေလ့လာျခင္း (Systematic theology) ဟုဆုိရာတြင္ ဘုရားသခင္ အေၾကာင္းေလ့လာျခင္းရႈေထာင့္မ်ားကို အဘက္ဘက္မွၾကည့္ကာ ေလ့လာျခင္းပညာမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္၊ က်မ္းစာအုပ္အမ်ားအ ျပားထဲတြင္ ေကာင္းကင္တမန္အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေကာင္းကင္တမန္မ်ား အေၾကာင္းကို မေဖာ္ျပေသာက်မ္းစာအုပ္မရွိေပ။ စနစ္တက်ရွိေသာ ဘုရားသခင္အေၾကာင္းတြင္ သမၼာက်မ္းစာထဲတြင္ရွိေသာ ေကာင္းကင္တမန္မ်ားအေၾကာင္းကိုေရြးေကာက္ကာ၄င္းတုိ႔ကို စနစ္တက်ထား ရွိျခင္းျဖစ္သည္။ Angelogy ေကာင္းကင္တမန္အေၾကာင္းေလ့လာ ျခင္းဟုေခၚသည္။ သမၼာက်မ္းစာသြန္သင္ခ်က္မ်ားကို စနစ္တက်ထားရွိျခင္းကို စနစ္တက်ရွိေသာ ဘုရားသခင္အ ေၾကာင္းေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Theology proper or Paterology သည္ မည္းေတာ္ဘုရားသခင္အေၾကာင္းေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Christology သည္ သခင္ေယရႈ ခရစ္ေတာ္အေၾကာင္းေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Pneumatology သည္ သန္႔ရွင္းေသာ၀ိညာဥ္ ေတာ္အေၾကာင္းေလ့လာေသာပညာျဖစ္သည္။ Bibliology သည္ သမၼာက်မ္းစာအေၾကာင္းကို ေလ့လာေသာပညာျဖစ္သည္။ Soteriology သည္ ကယ္တင္ျခင္းအေၾကာင္းေလ့လာေသာပညာ ျဖစ္သည္။ Ecclesiology သည္ အသင္ေတာ္အေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Eschatology သည္ ေနာက္ဆံုးေသာအခ်ိန္ကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Angelology သည္ ေကာင္းကင္တမန္အေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Christian Demonology သည္ ခရစ္ယာန္ရႈေထာင့္မွနတ္ဆိုးမ်ားအေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Christian Anthropology သည္ ခရစ္ယာန္မ်ားရႈေထာင့္မွလူသားမ်ားအေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္ သည္။ Hamartiology သည္ အျပစ္အေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ ထိုိေၾကာင့္ Systematic Theology သည္ သမၼာက်မ္းစာထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ သြန္သင္ခ်က္မ်ားသိရွိနား လည္ႏုိင္ရန္အတြက္ မီးေမာင္းထုိးျပေပးေသာ ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထပ္မံေဖာ္ျပရလွ်င္ အျခားေသာသီအိုေလာ္ဂ်ီမ်ားကိုလည္း အျခားေသာနည္းလမ္မ်ားစြာ တုိ႔ျဖင့္ ပိုင္းျခားႏုိင္ပါသည္။ Biblical Theology သည္ သမၼာက်မ္းစာအေၾကာင္းေရးသားထားေသာ စာအုပ္မ်ားကိုေလ့လာျခင္းႏွင့္ သူတုိ႔၏အျမင္မ်ားမအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ကိုအထူးျပဳေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ သည္။ ဥပမာအားျဖင့္၊ ရွင္ေယာဟန္ခရစ္၀င္က်မ္းသည္ ခရစ္ေတာ္၏ဘုရားျဖစ္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ား ကိုအဓိကထားေဖာ္ျပထားေသာေၾကာင့္ခရစ္ေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာစာေစာင္ျဖစ္သည္(ေယာဟန္ ၁း၁၊ ၁၄၊ ၈း၅၈၊ ၁၀း၃၀၊ ၂၀း၂၈)။ Historical Theology သည္ ခံယူခ်က္အေၾကာင္းမ်ားကိုေလ့ လာျခင္းႏွင့္ ၄င္းကိုခရစ္ယာန္သမိုင္းတြင္ မည္ကဲ့သို႔တုိးတက္လာေၾကာင္းကိုေဖာ္ျပေပးေသာ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။ Dogmatic Theology သည္ စနစ္က်ေသာခံယူခ်က္ရွိေသာခရစ္ယာန္အခ်ိဳ႕တုိ႔ ၏ခံယူခ်က္ကိုေလ့လာျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ- Calvinistic theology ႏွင့္ dispensational theology တုိ႔ျဖစ္သည္။ Comtemporary theology သည္ ယခုမ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ျဖစ္ထြန္း တုိးတက္လ်က္ရွိေသာ ခံယူခ်က္မ်ားကို ေလ့လာျခင္းျဖစ္သည္။ မည္သည့္သီအိုေလ်ာ္ဂ်ီပညာကို ေလ့လာေနပါေစ သီအိုေလ်ာ္ဂ်ီအေၾကာင္းေလ့လာျခင္းသည္အလြန္အေရးႀကီးသည္။
“စနစ္တက်ရွိေသာ”(systematic) သည္ တစံုတခုကို စနစ္တက်ထားရွိျခငး္ကို ေဖာ္ျပလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္စနစ္တက်တည္ရွိေသာဘုရားသခင္အေၾကာင္း ေလ့လာျခင္း (Systematic theology) ဟုဆုိရာတြင္ ဘုရားသခင္ အေၾကာင္းေလ့လာျခင္းရႈေထာင့္မ်ားကို အဘက္ဘက္မွၾကည့္ကာ ေလ့လာျခင္းပညာမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္၊ က်မ္းစာအုပ္အမ်ားအ ျပားထဲတြင္ ေကာင္းကင္တမန္အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေကာင္းကင္တမန္မ်ား အေၾကာင္းကို မေဖာ္ျပေသာက်မ္းစာအုပ္မရွိေပ။ စနစ္တက်ရွိေသာ ဘုရားသခင္အေၾကာင္းတြင္ သမၼာက်မ္းစာထဲတြင္ရွိေသာ ေကာင္းကင္တမန္မ်ားအေၾကာင္းကိုေရြးေကာက္ကာ၄င္းတုိ႔ကို စနစ္တက်ထား ရွိျခင္းျဖစ္သည္။ Angelogy ေကာင္းကင္တမန္အေၾကာင္းေလ့လာ ျခင္းဟုေခၚသည္။ သမၼာက်မ္းစာသြန္သင္ခ်က္မ်ားကို စနစ္တက်ထားရွိျခင္းကို စနစ္တက်ရွိေသာ ဘုရားသခင္အ ေၾကာင္းေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Theology proper or Paterology သည္ မည္းေတာ္ဘုရားသခင္အေၾကာင္းေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Christology သည္ သခင္ေယရႈ ခရစ္ေတာ္အေၾကာင္းေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Pneumatology သည္ သန္႔ရွင္းေသာ၀ိညာဥ္ ေတာ္အေၾကာင္းေလ့လာေသာပညာျဖစ္သည္။ Bibliology သည္ သမၼာက်မ္းစာအေၾကာင္းကို ေလ့လာေသာပညာျဖစ္သည္။ Soteriology သည္ ကယ္တင္ျခင္းအေၾကာင္းေလ့လာေသာပညာ ျဖစ္သည္။ Ecclesiology သည္ အသင္ေတာ္အေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Eschatology သည္ ေနာက္ဆံုးေသာအခ်ိန္ကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Angelology သည္ ေကာင္းကင္တမန္အေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Christian Demonology သည္ ခရစ္ယာန္ရႈေထာင့္မွနတ္ဆိုးမ်ားအေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ Christian Anthropology သည္ ခရစ္ယာန္မ်ားရႈေထာင့္မွလူသားမ်ားအေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္ သည္။ Hamartiology သည္ အျပစ္အေၾကာင္းကိုေလ့လာျခင္းပညာျဖစ္သည္။ ထိုိေၾကာင့္ Systematic Theology သည္ သမၼာက်မ္းစာထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ သြန္သင္ခ်က္မ်ားသိရွိနား လည္ႏုိင္ရန္အတြက္ မီးေမာင္းထုိးျပေပးေသာ ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထပ္မံေဖာ္ျပရလွ်င္ အျခားေသာသီအိုေလာ္ဂ်ီမ်ားကိုလည္း အျခားေသာနည္းလမ္မ်ားစြာ တုိ႔ျဖင့္ ပိုင္းျခားႏုိင္ပါသည္။ Biblical Theology သည္ သမၼာက်မ္းစာအေၾကာင္းေရးသားထားေသာ စာအုပ္မ်ားကိုေလ့လာျခင္းႏွင့္ သူတုိ႔၏အျမင္မ်ားမအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ကိုအထူးျပဳေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ သည္။ ဥပမာအားျဖင့္၊ ရွင္ေယာဟန္ခရစ္၀င္က်မ္းသည္ ခရစ္ေတာ္၏ဘုရားျဖစ္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ား ကိုအဓိကထားေဖာ္ျပထားေသာေၾကာင့္ခရစ္ေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာစာေစာင္ျဖစ္သည္(ေယာဟန္ ၁း၁၊ ၁၄၊ ၈း၅၈၊ ၁၀း၃၀၊ ၂၀း၂၈)။ Historical Theology သည္ ခံယူခ်က္အေၾကာင္းမ်ားကိုေလ့ လာျခင္းႏွင့္ ၄င္းကိုခရစ္ယာန္သမိုင္းတြင္ မည္ကဲ့သို႔တုိးတက္လာေၾကာင္းကိုေဖာ္ျပေပးေသာ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။ Dogmatic Theology သည္ စနစ္က်ေသာခံယူခ်က္ရွိေသာခရစ္ယာန္အခ်ိဳ႕တုိ႔ ၏ခံယူခ်က္ကိုေလ့လာျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ- Calvinistic theology ႏွင့္ dispensational theology တုိ႔ျဖစ္သည္။ Comtemporary theology သည္ ယခုမ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ျဖစ္ထြန္း တုိးတက္လ်က္ရွိေသာ ခံယူခ်က္မ်ားကို ေလ့လာျခင္းျဖစ္သည္။ မည္သည့္သီအိုေလ်ာ္ဂ်ီပညာကို ေလ့လာေနပါေစ သီအိုေလ်ာ္ဂ်ီအေၾကာင္းေလ့လာျခင္းသည္အလြန္အေရးႀကီးသည္။
No comments:
Post a Comment